Productieproces van rooibos
Waar vroeger kleine boertjes nog via wildpluk rooibos verzamelden, pakken grote commerciëlere telers het tegenwoordig heel anders aan. Op de eerste plek is de plant op inmiddels veel andere plaatsen uitgezet. Ondanks dat de Cederberg regio in Zuid Afrika blijft echter de enige regio waar rooibos geproduceerd kan worden, is het areaal flink vergroot.
Zo’n 450 telers verbouwen en verwerken nu zo’n 15.000 ton per jaar. Onvoorstelbaar niet? Zeker als je weet dat 1 ton gelijk staat aan 1.000 kilogram. Dit betekent dus dat er 15 miljoen kilogram rooibos wordt verwerkt. Elk jaar. Van deze grote berg rooibos wordt zo’n 7.000 ton naar 30 verschillende landen geëxporteerd, waarbij ons kleine kikkerlandje zich tot een van de grootste importeurs mag rekenen.
Met al deze output zijn er zo´n 8.000 mensen werkzaam op en rondom de rooibosvelden en nog meer in de productieketen zoals in de vele verwerkingsfabrieken, verpakking en detailhandel (in Zuid Afrika en internationaal).
In Clanwilliam, in het hart van het rooibosgebied, staan de meeste verwerkingsfabrieken van de rooibos. Dat dit een intensief en ingewikkeld proces is zullen we niet ontkennen. Wel is het een heel erg interessant traject, waar je hier meer informatie over vind. Hoe rooibosthee wordt gemaakt…
Zaaien, telen en cultivatie
Elk verhaal begint met een zaadje. Dit geldt voor elke plant en is voor rooibos niet anders. In de late zomermaanden februari en maart (het is even de omgekeerde wereld) worden de kleine zaadjes geplant in de voorbereide zaaibedden. De zaaibedden worden goed nat gemaakt. Door deze ook goed nat te houden ontstaan er optimale ontkieming.
Na 4 tot 6 dagen laten twee zaadlobben zich zien, welke vlot opgevolgd worden door naaldachtige bladeren. Bij het bereiken van een hoogte tussen de 10 en 20 cm worden de jonge scheuten tijdens de koudere wintermaanden (juni en augustus, na de eerste regenval) verplaatst naar de plantage om in nette rijen uitgezet te worden.
Oogst en Fermentatie
Na ongeveer anderhalf jaar kan er voor het eerst worden geoogst. De levenscyclus van een rooibosstruik is overigens ongeveer 7 jaar. In ieder geval worden na ongeveer 18 maanden de planten voor het eerst gesnoeid door ze in te korten tot zo’n 50 cm. De afgesneden takken worden bij elkaar gebonden in schoven (bosjes) en vervoerd naar de fabriek. De schoven worden in een speciale snijmachine gelegd waar ze op de juiste lengte worden gesneden.
Eenmaal in de fabriek, ontdaan van overtollig materiaal en op de juiste lente, zijn de bladeren klaar om rooibos thee worden. Dit kan alleen door de rooibos te fermenteren. Om dit proces te starten worden de rooibosbladeren eerst gekneusd. Dit wordt gedaan door ze tussen rollen te pletten. Na ze voldoende nat gemaakt te hebben – vocht is in dit stadium ook erg belangrijk - wordt de rooibos op kleine hoopjes gelegd om ze te laten fermenteren.
Het proces van enzymatische fermentatie vindt plaats. Om het blad zo goed mogelijk te fermenteren is het belangrijk dat zoveel mogelijk oppervlakte van de plant in aanraking komt met zuurstof. Vandaar dan ook dat de bladeren gekneusd moeten worden. Het fermentatieproces zelf is min of meer te vergelijken met een appel waar je een hap uitneemt. Zodra je de appel na de hap weglegt wordt deze langzaam bruin. Dit proces treed in vergelijkbare manier ook op tijdens de productie van thee. Vooral zwarte thee en oolong worden op deze manier verkregen.
Tijdens het fermenteren veranderd de kleur van groen naar het karakteristieke steenrood. Het proces zorgt ook voor de ontwikkeling van de onderscheidende smaak en het zoete aroma van rooibos. Des te meer de rooibosbladeren zijn gefermenteerd, des te roder, zoeter en rijker de smaak.
Dit is de versie die we kennen als rooibos, de gewone rooibos of soms ook wel als rode rooibos. De minder gefermenteerde rooibos wordt gestoomd en direct gedroogd en niet gefermenteerd. Hierdoor behoudt het een wat groenige kleur en een grasachtige-mineraalachtige smaak. Deze minder gefermenteerde rooibos noemen we groene rooibos.
Na fermantatie wordt de rooibos verspreid op speciaal daartoe aangewezen locaties om rustig te kunnen drogen in de hete Afrikaanse zon. Speciale machines verzamelen de gedroogde rooibos waarna het vervoerd wordt om verder in de fabriek verwerkt te worden.
Sorteren, grading en verpakken
Rooibos wordt min of meer hetzelfde beoordeeld als thee. Hierbij hangt de kwaliteit af van het blad-takjes ratio. Hogere kwaliteit rooibos bevatten meer smaakvolle bladeren en minder takken en stof. Aan de hand van de lengte, kleur, smaak en aroma wordt de rooibos beoordeeld. Dit zogenaamde grading zorgt voor een uniforme standaard in hoge kwaliteit over de verschillende batches. Alleen zo kan worden bepaald wat geschikt is als losse thee, theezakjes of voor verdere verwerking tot extract en cosmetica.
Na het beoordelen van de kwaliteit wordt de rooibos gescreend, gemelangeerd en gestoomd. Tijdens het screenen, melangeren en stomen worden de bacteriële activiteiten nauwlettend in de gaten gehouden. Het laboratoriumpersoneel zorgt er voor dat we er zeker van zijn dat het eindproduct veilig, hygiënisch en rooibos van superieure kwaliteit is. Het eindproduct wordt ten slotte gewogen en verpakt in zakken of een andere verpakking om naar de rest van de wereld vervoerd te worden.
Meer rooibos tips & veelgestelde vragen
- Alles over rooibos thee
- Rooibosthee zetten
- Rooibos thee gezondheidsvoordelen
- Rooibosthee bewaren
- Korte geschiedenis van rooibos
- Rooibos en honeybush: ontdek de verschillen
- Verschillen tussen rooibos en groene rooibos
- 8 feiten over rooibos op een rij
- FAQ: Rooibos wel of geen thee?
- FAQ: Wat is een rooibosplant?
- FAQ: Waar komt rooibos thee vandaan?
- FAQ: Mag ik rooibos gebruiken tijdens het vasten?
- FAQ: Wat is het verschil tussen rooibos en andere rode theeën?
- FAQ: Is rooibos een kruidenthee?
- FAQ: Helpt rooibosthee bij afvallen?