Theeland: Zuid-Afrika & Thee

25 jul. 2021
6 minuten leestijd
Thee & meer
Blog image

Zuid-Afrika is het meest zuidelijkste land van Afrika. Het klimaat is voornamelijk droog en gematigd en het meeste van het land is woestijn (noordwesten) of struikgewas (groot gedeelte van de rest van het land). Het meest zuidwesterse deel van het land, Western Cape provincie, heeft een mediterraans klimaat. De theebladeren worden in Zuid-Afrika tijdens het korte regenseizoen van november tot maart geoogst. Het grootste gedeelte van de oogst wordt bewerkt met een aangepast CTC methode.

Het theeland is naast de productie van thee, voornamelijk bekend omdat het de belangrijkste regio voor de productie van twee erg belangrijke kruidentheeën is, namelijk rooibos en honeybush. Beide planten komen hier van nature voor en groeien exclusief in de Western Cape provincie in Zuid-Afrika. De thee die in Zuid-Afrika wordt geproduceerd, is zodanig klein dat het minder dan 0,1% (2008) van de totale wereldproductie bedraagt en is voornamelijk gericht op binnenlandse consumptie.

Geschiedenis van Zulu-thee

De eerste theeplanten in Zuid-Afrika werden omstreeks 1850 ten zuiden van de rivier de Limpopo geplant in de Durban Botanical Gardens in Natal. De theezaden waren geïmporteerd en afkomstig uit het befaamde Kew Gardens in Engeland. Pas in 1877 werd begonnen

Zulu thee
In Zuid-Afrika worden voornamelijk zwarte theeën geproduceerd. De meeste zijn voor de eigen markt. Zulu-thee, momenteel de enige Zuid-Afrikaanse op de internationale markt, heeft de laatste 20 jaar een populariteitsslag gemaakt in Europa en de Verenigde Staten.

met het verbouwen van thee op commerciële schaal. Hiervoor werden theezaden uit Assam gebruikt. Ondanks dat de productiegrootte in 1881 nog maar 225 kg bedroeg, werd er hard gewerkt om de productie snel te verhogen. Was deze tot 1884 al gegroeid naar 28,5 ton, in 1886 was deze weer verder gegroeid en produceerde Natal al 40 ton. In 1889 waren er zelfs al zo’n twaalf plantages met in totaal ruim 441 hectare thee – voornamelijk voor de binnenlandse markt.

De in de eerste helft van de 20e eeuw eeuw gestarte commerciële productie van thee in Kwazulu-Natal, werd helaas al in 1949 gestaakt door de hoge arbeids- en verpakkingskosten van de ingezakte wereldmarkt. In de jaren ’60 werd Sapekoe opgericht, een project van de Greater Tzaneen Economic Development Agency (GTEDA). Door het bedrijf werden er nieuwe gebieden beplant langs de Drakensbergen in Oost-Transvaal en in delen van Natal en Transkei.

Ondank dat de thee populair is in Zuid-Afrika – Zuid-Afrikanen drinken ongeveer tien miljard kopjes thee per jaar – staat het land niet bekend als theeland. Vanwege de grote binnenlandse consumptie wordt bijna alle verbouwde thee in eigen land verkocht, zijn ze op de wereldveilingen nauwelijks te vinden en verlaten daarmee beperkt de landsgrenzen.

Rooibos in Zuid-Afrika

Zuid-Afrika is voornamelijk beroemd om zijn Rooibos – Rooibosch of rode thee – die wordt gemaakt van de bladeren van de Aspalathus linoaris en niet van de Camillia sinensis. Het aftreksel ziet er bijna net zo uit en smaakt als thee. Rooibos geniet bekendheid over Europa, de Verenigde Staten en andere delen van de wereld. Grote gezondheidsvoordelen als volledig cafeïnevrij en rijk aan vitamine C, mineraalzouten en proteïnen draagt ongetwijfeld bij aan deze populariteit.

De gefermenteerde thee worden “rode thee” genoemd omdat door de oxidatie de bladeren en de thee een rijke oranje-rode kleur krijgen. Deze afwijkende kleur heeft tot de naam rooibos geleid, Afrikaans voor ‘rood bos’.

Geschiedenis van rooibos in Zuid-Afrika

Nadat de Britten in 1806 de macht overnamen over Kaap de Goede Hoop van de Nederlanders, trokken veel Nederlands (de Boeren) noordwaarts om daar eigen republieken te stichten. De ontdekking van diamanten in 1867 en goud 1886 zorgen voor welvaart, een stroom immigratie en zorgden voor verdere onderwerping van inboorlingen. De Boers verzette zich tegen de Britse invasie, maar verloren de Tweede Boerenoorlog (1899-1902). De opvolgende Unie van Zuid-Afrika had een beleid met apartheid – gescheiden ontwikkeling van diverse rassen – als speerpunt. In 1990 kwam er een eind aan de apartheid en bijbehorende politiek en leidde tot een overwegend door zwarten gedomineerd geleide politiek.

Rooibos is ontdekt en gebruikt als een kruidenmedicijn door het Khoisan volk. Ze kwamen er al snel achter dat de fijne, naaldachtige bladeren van de rooibosplant ook een smaakvolle, aromatisch aftreksel maakte. Na het oogsten van de wildgroeiende planten hakten ze de bladeren met een bijl en kneusden ze deze met hamers. Hierna werden de kleine naaldachtige bladeren op een bult gefermenteerd en vervolgens te drogen gelegd in de zon. Tijdens het proces van rijping ontwikkelen de bladeren een roodachtig bruine kleur, wat een verklaring is voor de naam. De thee wordt tegenwoordig op dezelfde manier verwerkt, al is dit nu veelal gemechaniseerd.

In 1904 was de Russische immigrant Benjamin Ginsberg de eerste die via de stam met het verhandelen van rooibos begon. In 1930 kreeg rooibos meer herkenning toen Dr. Pieter Le Fras Nortier, een natuurliefhebber en dokter, het kruid begon te promoten voor de therapeutische voordelen. Terwijl hij de plant onderzoekt, stimuleerde hij ook wijdverspreide, systematisch verbouwen en cultivatie van de plant.

Verbouwen en het verwerken van rooibos

Rooibos (Aspalathus linearis), de soortnaam zegt het al, is een plant die verticaal groeit en tot 1,5 meter hoog kan worden. Het heeft een enkele steel die net boven de grond in verschillende takken uitsplitst. De takken dragen ligt groene, naaldachtige bladeren van ongeveer 10 tot 40 millimeter. De plant draagt in de lente en in het begin van de zomer kleine gele bloemen, die een enkelzadig peulvrucht voortbrengen. De plant heeft zich aangepast aan de ruige voedingarme, zure grond en warme, droge zomers.

Het woord ‘rooibos’
Rooibos is Afrikaans voor ‘rood bos’ en is een lid van de vlinderbloemenfamilie en wordt veel gedronken als kruidenthee. Rooibos behoort tot het geslacht Aspalathus, welke uit meer dan 200 soorten afkomstig van de Cedarberg bestaat. Rooibos groeit door het specifieke klimaat en geologische omstandigheden alleen in de Cedarberg regio en rond de Clanwilliam en het Citrusdal.

Grootschalige cultivatie en industriële verwerking begon in de jaren ’30 van de 20e eeuw. Wanneer rooibos voor commerciële doeleinden worden verbouwd, worden de naaldachtige bladeren en stelen gewoonlijk in de zomer geoogst, wat overeenkomt met januari tot maart in Zuid-Afrika. De planten worden 30 cm vanaf de grond afgesneden zodat een volgende groeicyclus – tijdens de volgende lenteperiode – ook weer geoogst kunnen worden. De geoogste rooibos wordt op twee verschillende manieren verwerkt, met twee verschillende soorten tot gevolg. De groene bladeren en stelen worden of gekneusd en geoxideerd of meteen gedroogd om oxidatie te voorkomen. De traditionele gefermenteerde thee wordt veelal hetzelfde verwerkt als de autochtone bevolking het honderden jaren geleden verwerkten, inclusief het drogen in de zon maar zijn de middelen geavanceerder geworden.

De ongefermenteerde thee, vaak groene rooibos, bevat meer polyfenol antioxidanten doordat de gefermenteerde rooibos sommige antioxidanten tijdens het fermentatieproces verliest. Groene rooibos is ontwikkeld om het aantal antioxidanten te maximaliseren als reactie op de recentelijke interesse in de gezondheidsvoordelen geassocieerd met de gevonden antioxidanten in de theeplant. De ongefermenteerde rooibos heeft een bruinige gele kleur in plaats van de rijke roodachtige kleur van de gefermenteerde rooibos.

Rooibos wordt gesorteerd op basis van kleur, smaak en afsnee lengte, waarbij de hoogste beoordeelden gelabeld worden als “super-grade”. De thee heeft een zachte, niet-bittere smaak die zowel warm als koud lekker is. De ungefermenteerde rooibos heeft een erg milde “groene” smaak die aan groene thee herinnert zonder de astringentie. De gefermenteerde rooibos verschilt hier erg van, met een sterke zoet en fruitige smaak. De milde smaak van rooibos heeft het een populair ingredient gemaakt voor kruidentheeën en melanges.

Rooibos thee zetten

Rooibos wordt vaak gemarkeerd als rode thee en wordt net zoals thee en wordt gekookt of in heet water getrokken. Veel mensen in Zuid-Afrika drinken rooibos met melk en veelal suiker zoals de Britten hun zwarte thee drinken. Neem voor het thee zetten van rooibos thee gekookt water en laat de rooibos 5 minuten trekken zodat de smaak en de waardevolle antioxidanten en mineralen vrij kunnen komen. Experts suggereren dat door rooibos 10 minuten of langer te laten trekken 30% meer antioxidanten vrijkomen.

Meer over theelanden & veelgestelde vragen

Alle blogartikelen
Top
Oops!
Je bevindt je momenteel op onze consumenten website. Hier vind je bijvoorbeeld producten met de optie voor kleinere afname hoeveelheden. Voor voordelige prijzen ga je naar onze zakelijke website. Maak hieronder een keuze op welke website je verder wilt gaan.